“Dit is pionierswerk: evidencebased, modulair en patiëntgericht”

Van beroepskwalificatie naar kwalitatieve opleiding

De nieuwe, duidelijke Vlaamse beroepskwalificaties leggen gedetailleerd vast wat je moet kennen en kunnen om specifieke functies in het dringend en niet-dringend patiëntenvervoer uit te oefenen. Ze zijn het resultaat van een intensief overlegtraject, met Belgambu als een van de drijvende krachten. Bij beroepskwalificaties horen ook kwalitatieve opleidingen, constructief vormgegeven door een team dat aan hetzelfde zeel trok. Voor onze beroepsorganisatie is het een mijlpaal waar zeven jaar lang hard aan gewerkt is.

Met de beroepskwalificaties, op 6 mei 2022 gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad, werd een eerste horde in een jarenlange sprint van Belgambu genomen. Hoe de opleidingen tot eventhulpverlener, ambulancier niet-dringend patiëntenvervoer en hulpverlener-ambulancier er zouden uitzien, was de logische volgende stap. Vier leden van de ontwikkelcommissie voor het uitwerken van de opleidingsprofielen kijken samen terug op het opgeleverde werk: Karen Godderis-Coene van cvo MIRAS, Elisabeth Gérardy van Katholiek Onderwijs Vlaanderen, Johan Charels, hoofdverpleegkundige extern patiëntenvervoer in het UZ Leuven en Kenneth Arkesteyn, voorzitter van Belgambu. “Voor mij was het meteen een vuurdoop”, zegt Elisabeth. Zij ontwikkelde vanuit Katholiek Onderwijs Vlaanderen de opleidingsprofielen voor prehospitaal hulpverlener en leidde als procesbegeleider het hele traject in goede banen. “Ons gezamenlijk engagement bood een gelijke basis om het proces te doorlopen. We gingen achter hetzelfde doel aan: de doorstroom van kandidaten tussen de drie beroepen en andere zorgberoepen garanderen. Doordat de competenties voor ieder beroep al uitgeschreven staan in de beroepskwalificaties, moesten we niet starten van een wit blad, maar keken we hoe we dit in een curriculum konden gieten. Zo ontwikkelden we de opleidingen voor de drie profielen simultaan. Dat was een complexe weg, maar de enige juiste in functie van de cursist. We zijn uitgekomen bij de doelstelling waar we van vertrokken zijn.”

Babushka-opleidingen

Hoe het traject er voor een cursist zou uitzien, werd gestimuleerd door Belgambu. De doorgroei van kandidaten, van eventhulpverlener naar ambulancier niet-dringend patiëntenvervoer en naar hulpverlener-ambulancier, stond hierbij centraal. “Maar we hielden ook rekening met bijvoorbeeld de overstap die zorgkundigen naar een van de drie opleidingen kunnen maken en omgekeerd”, licht Karen toe. “Opleidingen die in elkaar overgaan noemen we babushka-opleidingen. Zo maken we jobrotatie binnen de zorg mogelijk, waardoor mensen in het zorglandschap actief blijven en niet naar een andere sector overstappen. De link binnen de algemene personenzorg biedt hun niet alleen mogelijkheden tijdens en na de opleiding. Ze proeven ook van andere beroepen, wat zeer waardevol is. Bovendien werk je zo met een hoog bereik aan cursisten. Het aantal cursisten binnen de algemene personenzorg is een aanzienlijke groep waarbinnen men zich voortaan zal kunnen heroriënteren naar een van de ambulanciersopleidingen wanneer de andere zorgopleiding toch geen ideale match is.”

Intrinsieke motivatie voor kwaliteit

De uitgewerkte opleidingsprofielen zijn het resultaat van een enthousiaste en positieve groep die vooruit wilde, waardoor het traject snel en intens verliep. Met een kwaliteitsvol resultaat. Dat moest, want anders komen de personen die de opleiding concreet invulling geven, in de problemen. Zo mochten modules niet te klein worden zodat het voor cvo’s interessant bleef en werd de specifieke context van patiëntenvervoer in rekening genomen. “Een piste werd op tafel geworpen, er volgden argumenten en tegenargumenten tot we bij een resultaat kwamen”, vertelt Johan. “Eind 2016 lanceerde Belgambu het idee voor het zorgberoep ambulancier niet-dringend patiëntenvervoer. Vandaag, zeven jaar later, is met de opleidingen het laatste stukje van de puzzel gelegd om te groeien naar meer kwaliteit in het patiëntenvervoer. De modules en lestijden zijn het resultaat van inhoudelijke oefeningen. We zijn niet gestart vanuit het aantal in te vullen uren, wel vanuit wat je als dienstverlener moet kunnen om de kwaliteit en continuïteit van zorg te garanderen, in te staan voor een aangename zorgbeleving en vertrouwen te schenken en te winnen. Met de beroepskwalificaties en de opleidingen krijgen we iedereen op dezelfde lijn en werken we met intrinsiek gemotiveerde prehospitaal hulpverleners die zich bekommeren om de patiënt”, benadrukt Kenneth.

En de syllabus? “Dat wordt het paradepaardje, met een combinatie tussen evidencebased materiaal en de sterke punten uit andere opleidingen”, zegt Johan. “Inclusief evaluaties en stages om zeker te zijn dat de cursist alle vooropgestelde competenties verworven heeft. Het proces voelt nog niet als compleet aan. Al mogen we intussen best fier zijn op dit resultaat en op het enthousiasme waarmee eraan gewerkt is. Want iedereen in de sector doet mee: van Alken tot Zeebrugge. Ze willen hun mensen opleiden en ondersteunen de scholen met materialen die on the job gebruikt worden. Niet iedereen zag het nut van ons model in. Wat logisch is als je vanuit een organisatie in plaats vanuit de patiënt vertrekt. Dit is echt pionierswerk: modulair, evidencebased en patiëntgericht.” Karen beaamt: “Dit is een aangename en deskundige sector om mee samen te werken. De uniforme aanpak waarmee we een basispakket voor heel Vlaanderen creëren is uniek. Zo zie je maar dat je samen veel meer realiseert dan alleen. Dit is een stevige basis voor de toekomst.”

Een opleiding van nul inrichten is geen eenvoudige taak. Als procesbegeleider bracht Elisabeth de expertise samen in een haalbare structuur. “Dat gaat opmerkelijk makkelijk met alle deskundige mensen aan tafel en met een duidelijk doel voor ogen”, zegt ze. “De sector en het onderwijs schreven samen een mooi, warm verhaal. Het waren unieke momenten met gewone mensen die speciale dingen gerealiseerd hebben. Die maatschappelijke meerwaarde voor het werkveld en voor de patiënt was voor ons allemaal een belangrijke drijfveer. De gedrevenheid om tot een resultaat te komen, het positieve traject er naartoe en de samenhorigheid zullen ons allemaal nog lang bijblijven.”